ตั้งแต่เมื่อไหร่ที่ความตายกลายเป็นเรื่องต้องห้ามที่ไม่มีใครอยากพูดถึงมากขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อรู้ตัวอีกที เราต่างเลี่ยงการพูดคำว่า ‘ตาย’ ออกมาตรง ๆ และเลือกที่จะสรรหาคำอื่นมาทดแทน

ย้อนกลับไปเกือบสองร้อยปีก่อน ในช่วงสงครามไครเมีย มีนางพยาบาลคนหนึ่งได้กลายเป็นที่รู้จักจากการทุ่มเททำหน้าที่เพื่อดูแลทหารที่บาดเจ็บ ในยามค่ำคืนเมื่อเจ้าหน้าที่คนอื่นกลับไปพักผ่อนกันแล้ว ฟลอเรนซ์ ไนติงเกล ยังคงถือตะเกียงเดินไปตามทางเดินระหว่างเตียงผู้ป่วย คนที่นอนอยู่ตรงนั้นส่วนใหญ่บาดเจ็บสาหัส พิการ และใกล้ตาย แต่การดูแลและคำพูดปลอบโยนอย่างห่วงใยของเธอทำให้ทหารเหล่านั้นรู้สึกอบอุ่นและผ่อนคลาย แม้จะเข้าใกล้วาระสุดท้ายของชีวิตแล้วก็ตาม

เช่นเดียวกับแสงอันอบอุ่นจากตะเกียงในมือของฟลอเรนซ์ ไนติงเกล ที่ช่วยประคับประคองจิตใจของทหารเหล่านั้น ภาพความตายที่สว่าง สงบ และอบอุ่น คือสิ่งที่หนังสือ ‘ห้วงเวลาสุดท้ายของชีวิตอยู่ตรงนี้’ ต้องการถ่ายทอดออกมาให้ทุกคนได้สัมผัสและเชื่อว่ามันสามารถเกิดขึ้นได้จริง ด้วยความหวังว่าจะสามารถนำความรู้ที่เราเคยรู้กันทั่วไปกลับมาเป็นแนวทางปฏิบัติและปลอบประโลมผู้คนที่กําลังใคร่ครวญเรื่องความตาย เพราะท้ายที่สุดแล้ว เรื่องราวเหล่านี้ล้วนเกี่ยวข้องกับเราทุกคน ไม่ใช่แค่คนที่กำลังจะจากไป

การได้เฝ้าสังเกตความตายเป็นภูมิปัญญาอันรุ่มรวยที่ได้สาบสูญไปในช่วงครึ่งหลังของศตวรรษที่ยี่สิบ สมัยก่อนการตายที่บ้านเป็นเรื่องปกติธรรดา แต่เมื่อการแพทย์ก้าวหน้ามากขึ้น มันก็กลับกลายเป็นเรื่องแปลกประหลาดไปเสียแล้ว เราสูญเสียความคุ้นชินในการเตรียมตัวเพื่อเข้าสู่ช่วงวาระสุดท้าย ซึ่งเป็นกระบวนการที่มนุษย์คุ้นเคยมาตลอด

เปลี่ยนความกลัวเป็นความเข้าใจ

คุณหมอแคทริน แมนนิกซ์ คือแพทย์ผู้เชี่ยวชาญการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองมากว่า 30 ปี และได้กลั่นกรองประสบการณ์ทั้งหมดไว้ในหนังสือเล่มนี้ บทบรรยายหลายส่วนหลายตอนสร้างความเข้าใจและความสงบให้เกิดในใจได้เป็นอย่างดี

เราจะได้สัมผัสการใช้ช่วงเวลาสุดท้ายอย่างเข้าใจลึกซึ้ง แม้จะเป็นเรื่องเศร้า แต่พวกเขาต่างก็ยังคงใช้ชีวิตได้ไม่ต่างพวกเรา รวมถึงยังให้แรงบันดาลใจ และทำให้เราตระหนักได้ว่าในวาระสุดท้ายอะไรคือสิ่งสำคัญที่แท้จริง

ความตายเป็นเรื่องธรรมดา และเป็นเรื่องที่ต้องเตรียมพร้อมตั้งแต่วันนี้ เพื่อที่เมื่อถึงเวลา เราจะได้จากไปอย่างเข้าใจ วางใจ และไร้กังวล

———

ห้วงเวลาสุดท้ายของชีวิตอยู่ตรงนี้

With the End in Mind: How to Live and Die Well

ผู้เขียน ดร.แคทริน แมนนิกซ์

ผู้แปล วุฒิชัย กฤษณะประกรกิจ

ออกแบบปก Mongol Navy