ปรากฏการณ์แมคเบธ : ล้างมือบ่อยแล้วจะเป็นคนดีขึ้น?

Published : พฤษภาคม 2, 2023 | Blog | Editor :

ปรากฏการณ์แมคเบธ : ล้างมือบ่อยแล้วจะเป็นคนดีขึ้น?
Macbeth Effect

==========

เมื่อ ดร.จงเฉินโปแห่งมหาวิทยาลัยโตรอนโตต้องการทำการศึกษาว่า ความสะอาดหรือสกปรกของร่างกายมีผลต่อการตัดสินศีลธรรมของคนเราหรือไม่ เขาให้กลุ่มตัวอย่างบางส่วนล้างมือก่อนทำแบบสอบถาม และอีกส่วนไม่ได้ล้างมือ ผลปรากฎว่า

กลุ่มตัวอย่างที่ได้ล้างมือด้วยสบู่ก่อนกรอกแบบสอบถามจะเคร่งศีลธรรมมากขึ้น เมื่อตอบคำถามในประเด็นศีลธรรมที่เกี่ยวกับความบริสุทธิ์และความแปดเปื้อน (เช่น ให้ตัดสินเรื่องภาพโป๊เปลือย และเรื่องการใช้ยาเสพติด) ราวกับว่าเมื่อร่างกายคุณสะอาด คุณก็จะอยากอยู่ห่างๆ สิ่งสกปรกอย่างนั้น

นอกจากนั้น งานวิจัยยังบอกว่า ความสะอาดของร่างกายและการตัดสินศีลธรรม ยังส่งผลย้อนกลับทางได้ด้วย นั่นคือ เรื่องผิดศีลธรรมจะทำให้ผู้คนอยากทำความสะอาดตัวเอง เมื่อกลุ่มตัวอย่างถูกขอให้หวนคิดถึงการทำผิดศีลธรรมของตัวเอง ก็พบว่า กลุ่มตัวอย่างมักคิดถึงความสะอาดบ่อยขึ้น และต้องการชำระล้างร่างกายด้วย และเมื่อให้เลือกหยิบสินค้าติดมือกลับบ้านได้หลังการทดลอง พวกเขามักเลือกกระดาษเช็ดมือและผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดเสมอ

จงเฉินโปเรียกผลการวิจัยนี้ว่า “ปรากฏการณ์แมคเบธ” (Macbeth effect) ตั้งชื่อตามเลดี้แมคเบธในบทละครของเชกสเปียร์ส ที่หมกมุ่นอยู่กับน้ำและการล้างมือ หลังจากยุให้สามีของเธอไปสังหารกษัตริย์ดันแคน (ในบทละคร เลดี้พร่ำว่า “น้ำเล็กน้อยชำระล้างเราจากกรรมนี้” และ “ลบไป คราบโสมม บอกให้ลบไป”)

จริงหรือไม่ที่ระหว่างร่างกายและใจที่ถือดี (the righteous mind) ของเราเป็นเสมือนถนนสองเลนสวนกันไปมา ความไร้ศีลธรรมทำให้เรารู้สึกว่าร่างกายสกปรก และการชำระล้างร่างกายก็ทำให้เราใส่ใจในเรื่องศีลธรรมความบริสุทธิ์สะอาดมากขึ้น

พบกับการวิจัยที่น่าสนุกและน่าสนใจอีกมากมาย ที่จะทำให้เรารู้จักอีกโฉมหน้าหนึ่งของ ความถูก-ผิด, ดี-เลว, ศีลธรรม และกระทั่งการเมืองมากขึ้นใน…

แท็ก