เวลาไปร้านหนังสือมีใครบ้างที่ชอบลอบสังเกตนักอ่านร่วมร้าน ว่าพวกเขากำลังมาตามหาหนังสือเล่มไหน มีพฤติกรรมอย่างไร หรือกำลังถกเถียงกันด้วยประเด็นไหน บางคนอาจคิดว่านักอ่านก็น่าจะเหมือนๆ กันหมด มาตามหาหนังสือ ได้หนังสือ แล้วก็กลับไปยังโซฟาตัวโปรดเพื่อนั่งลงอ่าน ถ้ามองในมุมนี้ก็ไม่ผิด แต่ถ้าคุณอยู่ในฐานะพนักงานร้านหรือเจ้าของร้านหนังสือ คุณจะมีวิธีในการแบ่งนักอ่านออกเป็นประเภทที่แตกต่างกันออกไป

ฌอน ไบเทลล์ เจ้าของร้านหนังสือมือสองที่สุดในเมืองวิกทาวน์ ประเทศสกอตแลนด์ จึงออกมาประกาศต่อนักอ่านว่าเขาแบ่งพวกเราออกเป็นทั้งหมด 7 สปีชีส์ โดยการออกตัวไว้เลยว่ามีทั้งมุมน่ารักและน่าชัง ซึ่งโดยมากจะค่อนไปทางอย่างหลัง แต่แม้จะจิกกัดอย่าเจ็บแสบ เขาก็ยอมรับเต็มประตูว่าคิดถึงนัก่อานสุดหัวใจ สถานการณ์โควิดทำให้ร้านต้องปิดชั่วคราว และนั่นทำให้รู้ว่าเขาคิดถึงผู้คนขนาดไหน

ที่้ร้านของฌอน เราจะได้ทำความรู้จักกับนักอ่านที่ชอบทำตัวเป็นผู้เชี่ยวชาญ ชอบผิวปากฮัมเพลง ชอบแวะมาเดินเตร่ หรือแม้แต่แวะมาฝากให้เลี้ยงลูก!? ฌอนกลั่นกรองพวกเขาออกมาจากประสบการณ์ดูแลร้านยาวนานกว่า 20 ปี และถ้าไม่ผูกพันก็คงจำพวกเขาไม่ได้หรอก

การอ่านหนังสือเล่มนี้จึงเหมือนเป็นการพานักอ่านไปสวมบทบาทพนักงานร้านหนังสือ ในแต่ละวันเราจะได้เจอลูกค้าแบบไหนบ้าง ถ้าเจอคนแบบนี้จะมีวิธีรับมืออย่างไร และไม่แน่ว่าจริงๆ คุณคงคุ้นๆ ว่าเคยเจอคนประเภทนี้ในร้านหนังสือสักแห่ง แล้วตะโกนในใจว่าพวกเขาเหมือนที่ฌอนอธิบายถึงเป๊ะเลย! แล้วนี่ฉันจะเป็นลูกค้าประเภทไหนกันนะ!?

มันจะทำให้เรานึกถึงความทรงจำต่างๆ ในร้านหนังสือ กลิ่นกระดาษ ผู้คน พนักงานที่คอยให้คำแนะนำ เพลงในร้านที่เคยได้ยิน บทสนทนาดีๆ ที่เกิดขึ้น แม้ฌอนไม่ได้พูดถึงสิ่งเหล่านี้เป็นหลัก แต่เชื่อเถอะว่ามันจะแล่นผ่านเข้ามาในหน้าใดหน้าหนึ่ง

“ใครบางคนถามว่าอาชีพคนขายหนังสือมีอะไรน่าสนใจกว่าคนขายรองเท้าหรือ กระนั้นก็แทบไม่มีอาชีพใดให้ความพึงพอใจหรือเรียกร้องต้องการจากเรามากมายอย่างงานขายหนังสือเก่าอีกแล้ว เพราะนอกจากบทบาทผู้ซื้อและผู้ขายจามแบบฉบับแล้วยังต้องรับบทอื่นต่างกรรมต่างวาระ เป็นนักสืบบ้าง นักวิชาการบ้าง ตัวแทนจำหน่ายบ้าง นักจิตวิทยาบ้าง และหมอดูบ้างอีกด้วย”

ฌอน ไบเทลล์ เกิดในเมืองวิกทาวน์ ประเทศสกอตแลนด์ หลังจากเรียนจบก็ออกจากเมืองไปทำงานหลากหลายชนิด เช่น งานวางท่อ นักวิจัยสำหรับรายการสารคดีโทรทัศน์ เขากลายมาเป็นเจ้าของร้าน The Bookshop ในปี 2001 นอกจากงานบริหารร้านหนังสือ แอบมอง และแอบฟังลูกค้าที่เข้ามาเตร่ในร้านหนังสือของเขาแล้ว ฌอนยังมีผลงานเขียนออกมาทั้งหมด 3 เล่ม คือ The Diary of the Bookseller, Confessions of a Bookseller และเล่มล่าสุด Seven Kinds of People You Find in Bookshops