ความสุขอยู่ที่ตัวเรา ไม่ได้อยู่ที่ใคร
ความสุขสร้างได้ด้วยตัวเอง

ก่อนที่ ‘ความสุข’ จะเป็นความสุขอย่างที่เราเข้าใจและต่างไขว่คว้ากันในปัจจุบัน รู้ไหมว่าความสุขในอดีตนั้นมีจุดเริ่มต้นมาจาก ‘ความมีโชค’

คำว่าความสุข (happiness) มีที่มาจากคำภาษาอังกฤษยุคกลางว่า hap ซึ่งมีความหมายว่า โชค หรือ บังเอิญ คำศัพท์ของชาวยุโรปที่ใช้เรียก ‘ความสุข’ ส่วนใหญ่มักมีความหมายดั้งเดิมว่า ‘โชคดี’ เช่น ภาษาฟินนิชคือ onnellisuus ซึ่งมาจากคำว่า onnekkuus ที่มีความหมายว่า ‘การมีโชคดี’ และในภาษาเยอรมันใช้คำว่า glück ซึ่งหมายถึงทั้งความสุขและความบังเอิญ

• กายสบาย ใจสบาย •

ในช่วงยุคกลาง ความสุขขึ้นอยู่กับพระเจ้าหรือแล้วแต่ชะตากำหนด เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นโดยบังเอิญและมนุษย์ไม่สามารถควบคุมได้ จากรากคำศัพท์และนิยามของความสุขตามที่ได้เล่าไปสะท้อนว่าผู้คนในสมัยนั้นสนใจเรื่องความรู้สึกภายในน้อยกว่าคนในปัจจุบันอย่างมาก เพราะแต่ก่อนความสุขเป็นเรื่องของสิ่งดีๆ ที่เกิดขึ้นมากกว่าเป็นเรื่องสภาวะภายในจิตใจ เช่น การเพาะปลูกให้ผลผลิตดี ไม่มีโรคระบาด ไม่เกิดภัยแล้ง เป็นต้น

• ผู้คนควรมีความสุขและความสุขเป็นสิ่งที่ควรแสวงหา •

จนเข้าช่วงศตวรรษที่ 17 และ 18 แนวคิดเกี่ยวกับความสุขถึงเริ่มเปลี่ยนแปลง จากที่เคยเป็นเรื่องของความอยู่ดีมีสุขภายนอก เริ่มเปลี่ยนเป็นเรื่องความรู้สึกเชิงบวกภายใน อย่างในคำประกาศอิสรภาพแห่งสหรัฐเมื่อค.ศ. 1776 มีวลีที่โด่งดังว่า “ชีวิต เสรีภาพ และการแสวงหาความสุข” (Life, Liberty and the pursuit of Happiness) แต่อย่างไรก็ตาม ความสุขยังถูกมองว่าเป็นเป้าหมายของสังคมมากกว่าความรู้สึกของคนคนหนึ่งอยู่ดี

จนกระทั่งหลังทศวรรษ 1960 เป็นต้นมา ความสุขก็เริ่มมีบทบาทมากขึ้น และสังคมตะวันตกเริ่มมองว่าความสุขเป็นเรื่องส่วนบุคคลมากขึ้น อาจเป็นเพราะช่วงสิบปีนั้นในทวีบยุโรปและอเมริกามีเหตุการณ์วุ่นวาย เกิดความแตกแยก และการปะทะไม่หยุดหย่อน ไม่ว่าจะเป็นขบวนการเรียกร้องสิทธิของพลเมือง (The Civil Rights Movement) สงครามเวียดนาม การประท้วงต่อต้านสงคราม และการลอบสังหารบุคคลทางการเมือง

• ความสุขเป็นได้ทั้งเป้าหมายและตัวถ่วงชีวิต •

การมีความสุขจึงกลายเป็นบรรทัดฐานทางวัฒนธรรมและจุดมุ่งหมายของชีวิต แต่ก็กลายเป็นว่ามนุษย์อยากจะมีความสุขเพราะวัฒนธรรมของเราบอกว่าเราควรมีความสุขไปเสียอย่างนั้น ทั้งๆ ที่ความสุขเป็นเพียงอารมณ์เชิงบวกหรือความรู้สึกพึงพอใจโดยทั่วไป

ความสุขนั้นถ้ามีได้ก็ดี แต่การเอามันมาเป็นเป้าหมายหนึ่งเดียวคือการหยามหมิ่นสิ่งอื่นๆ ที่มนุษย์เราให้คุณค่า เพราะความรัก มิตรภาพ และความสําเร็จ ล้วนมีคุณค่าไม่แพ้ความสุข และสิ่งเหล่านี้ล้วนทำให้ชีวิตของเรางดงามเช่นกัน

เรียบเรียงจาก :

ชีวิตนี้คู่ควรที่จะงดงาม
A Wonderful Life: Insights on Finding a Meaningful Existence

เรื่องราวการเดินทางทางความคิดของมนุษย์ เพื่อแสวงหาคำตอบเรื่องความหมายของชีวิต ตั้งแต่จุดเริ่มต้นอันว่างเปล่าไปจนถึงวิถีสู่ชีวิตที่เปี่ยมด้วยความหมายซึ่งอยู่ใกล้จนบางครั้งคุณอาจมองไม่เห็น